Wyposażenie Sił Zbrojnych RP

- Wojska inżynieryjne 

 

♦ Wojska inżynieryjne jest to specjalistyczny rodzaj Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wyznaczony do wypełniania zadań wsparcia inżynieryjnego podczas działań bojowych, a także szeregu zadań związanych z zabezpieczeniem inżynieryjnym. Niejednokrotnie wojska inżynieryjne przeznaczone są do podejmowania zadań w zakresie reagowania na pojawiające się zagrożenia pochodzące z domeny nie wojskowej oraz do prac inżynieryjnych związanych z zagrożeniami stricte niemilitarnymi. Ten rodzaj wojsk najczęściej można zaobserwować w trakcie usuwania skutków klęsk żywiołowych, awarii technicznych oraz katastrof naturalnych oraz tych spowodowanych działalnością człowieka^[1].

Oznaka korpusu osobowego tzw. „korpusówka” znajdująca się na mundurach wojsk inżynieryjnych.

♦ Jako, że wojska inżynieryjne realizują wiele specjalistycznych zadań związanych w sferze wojskowej oraz cywilnej, wobec tego i sprzęt musi być uniwersalny^[2].

W celu przybliżenia obrazu sprzętu, w który wyposażone są wojska inżynieryjne posłużą informacje zawarte w monografii pt. ,,Ćwiczebne struktury organizacyjne pododdziałów Wojsk Lądowych” opublikowanej na Akademii Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki we Wrocławiu w 2017 r., a dokładnie dane dot. zestawienia zasadniczego uzbrojenia i wyposażenia kompanii saperów (wariant) oraz kompanii drogowo-mostowej (wariant)^[3].

Zestawienia zasadniczego uzbrojenia i wyposażenia kompanii saperów (wariant).

Źródło: Z. Grobelny, R. Tomasik, Ćwiczebne struktury organizacyjne pododdziałów Wojsk Lądowych, Wrocław 2017, s. 65-66.

Zestawienia zasadniczego uzbrojenia i wyposażenia kompanii drogowo mostowej.

Źródło: Z. Grobelny, R. Tomasik, Ćwiczebne struktury organizacyjne pododdziałów Wojsk Lądowych, Wrocław 2017, s. 66-67.

 Poniżej przedstawiono wybrane elementy podstawowe znajdujących się na wyposażeniu wojsk inżynieryjnych Sił Zbrojnych RP:

Transporter minowania narzutowego „Kroton”

              

 

Źródło: D. Kalka, Inżynieryjny System Minowania ISM Kroton, http://opisybroni.pl/ism-kroton/, [dostęp: 25.05.2023].

♦ Jest to pojazd o trakcji gąsienicowej wyznaczony do pokrycia żądanego obszaru minami. TMN „Kroton” w przeciągu 15 min jest w stanie rozmieścić pole minowe o wymiarach 60 x 600 m. Natomiast cztery zestawy miotaczy min są w stanie dokonać zrzutu ładunku na dystansie 90 m^[4]. Taką samą rolę spełnia samobieżny układacz min SUM - KALINA, który również może działać na terenach gdzie wystąpiło skażenie BMR^[5].

                                             

Źródło: B. Wrześniak, D. Kalka, Samobieżny układacz min – SUM-Kalina, http://opisybroni.pl/sum-kalina/, [dostęp: 25.05.2023].

Ustawiacz min przyczepny UMP-03

♦ Ustawiacz przyczepiany jest do pojazdu ciągnącego (najczęściej ciężarówki) ma swoje zastosowanie w stawianiu min przeciwpancernych na i pod powierzchnią ziemi, na śniegu oraz pod wierzchnią warstwą ziemi służącą zamaskowaniu miny. Ponadto ustawiacz wykonuje nacięcia powierzchniowe w których mogą być umieszczane przewody kablowe służące do łączności lub przewody minerskie mogące posłużyć do planowego (kontrolowanego) wysadzania ładunków wybuchowych^[6].

                            

Źródło: Wzinz.com.pl, Ustawiacz min przyczepny UMP-03, https://wzinz.com.pl/ustawiacz-min-przyczepny-ump-03/, [dostęp: 25.05.2023].

Trał „Bożena 4”

♦ Zasadniczym zadaniem tego pojazdu jest rozminowywanie terenu na którym mogą znajdować się miny. Jednakże z racji niewielkich stosunkowo gabarytów, pojazd ten może mieć uniwersalne zastosowanie. Istnieje również możliwość podłączenia innego sprzętu do trała ,,Bożeny” tj: wideł do palet, wideł z uchwytem, łyżki ładowarkowej, łyżki służącej jako - koparka,  czy wiertła do wiercenia otworów w ziemi. Sterowanie odbywa się droga radiową. Operator ,,Bożeny” wyposażony w przenośny nadajnik sterowniczy jest w stanie niemalże wszystkie czynności wykonywać w formie zdalnej nie narażając się na bezpośrednie niebezpieczeństwo. Zastosowanie to ma istotny wpływ na bezpieczeństwo operatora (żołnierza), gdyż nie wystawia go na ryzyko związane z manualnym poszukiwaniem min oraz ryzykiem bezpośredniego kontaktu z nią. Główna zasada trała „Bożeny” polega na ruchu obrotowym łańcuchów uderzanych przed pojazdem w ziemię wskutek czego dochodzi do wybuchu min. Szerokość trałowania ,,Bożeny” to 2 m 20 cm^[7].

  

Źródło: D. Kalka, Trał przeciwminowy Božena 4, http://opisybroni.pl/bozena-4/, [dostęp: 25.05.2022]; 2psap.wp.mil.pl, Prace minerskie w gruntach czyli zadania kompanii rozminowania, https://archiwum-2psap.wp.mil.pl/pl/8_1082.html, [dostęp: 25.05.2022].

Transporter pływający gąsienicowy ,,PTS-M”

 ♦ Zorganizowanie przepraw przez dowolny rodzaj przeszkody jest jednym z zasadniczych zadań wykonywanych przez wojska inżynieryjne. W sytuacji przeprawy przez przeszkodę wodną, zastosowanie mają rozstawiane mosty wojskowe lub parki pontonowe. Nie mniej jednak można wykorzystać do tego celu transportery pływające ,,PTS-M”, który na swój pokład może zabrać wsparcie techniczne, sprzęt artyleryjski, ciężarówki, a także desant mogący liczyć do 72 żołnierzy. Transporter pływający ,,PTS-M” z takim ładunkiem (obciążeniem) jest w stanie pokonać przeszkodę wodną (rzekę) przy występującej szybkości prądu do 2,5 m/s a także jest w stanie przemieszczać się na morzu przy warunkach atmosferycznych sięgających do 4,5 stopnia w skali Beauforta^[8].

 

Źródło: D. Kalka, PTS-M, http://opisybroni.pl/pts-m/, [dostęp: 25.05.2022]; M. Nita, Pływający transporter gąsienicowy PTS-M, https://www.magnum-x.pl/artykul/plywajacy-transporter-gasienicowy-pts-m, [dostęp: 25.05.2022].

Transportery rozpoznania inżynieryjnego (TRI)

♦ Są to najczęściej pojazdy opancerzone będące na wyposażeniu wojska służące do rozpoznania terenu (nieprzyjacielskiego) celem zabezpieczenia przepraw czy szlaków komunikacyjnych dla pozostałych (głównych) sił. Przykładem transportera rozpoznania inżynieryjnego jest TRI HORS będący na podwoziu pojazdu MTLB^[9].

   

Źródło: Ł. Adamczyk, TRI, http://opisybroni.pl/tri/, [dostęp: 25.05.2022].

Kołowe wozy zabezpieczenia technicznego

♦Większość armii Sojuszu Północnoatlantyckiego posiada kołowe wozy zabezpieczenia technicznego. Na bazie samochodów ciężarowych doposażane są w specjalistyczny sprzęt służący do podstawowych zadań remontowo-ewakuacyjnych. Zasadniczymi elementami takiego samochodu są: żuraw, hak holowniczy, wytwornica prądu, spych do torowania drogi oraz liczne skrytki z niezbędnymi narzędziami zależnymi od przeznaczenia wozu. Jednym z ostatnich polskich nowości w tej tematyce jest KWZT Tatra ,,Mamut” a także wóz rozpoznania technicznego Rosomak WRT oraz liczne starsze i sprawdzone konstrukcje budowane na podwoziu Star 266^[10]. Wprawdzie tego typu pojazdy dedykowane są wojskom pancerno-zmechanizowanym, a dokładniej poddziałom zabezpieczenia technicznego czy też logistyce wojskowej z racji wysięgników, które umożliwiają przeładunek np. kontenerów i innych rzeczy niezbędnych na potrzeby wojska. Jednakże ze względu na swoje wszechstronne zastosowanie, pojazdy te mogą być używane przez wojska inżynieryjne.

  

Źródło: J. Brach, KWZT-1 Mamut, https://www.magnum-x.pl/artykul/kwzt1mamut, [dostęp: 25.05.2023]; Rosomaksa.pl, Wóz Rozpoznania Technicznego - Rosomak WRT, https://www.rosomaksa.pl/woz-rozpoznania-technicznego-rosomak-wrt, [dostęp: 25.05.2023].

Mosty towarzyszące

♦ Najczęściej mosty towarzyszące przenoszone są na modyfikowanych podwoziach czołgów ale i także w WP za pomocą ciągników np. ciągnika siodłowego np. MS-20 Daglezja na podwoziu Jelcz c662D.43. Mosty towarzyszące na trakcji gąsienicowej są to: Most towarzyszący BLG-67 na podwoziu czołgu T-55, most gąsienicowy AVLB BIBER na podwoziu niemieckiego Leopard 1 oraz wspomniana wcześniej MS-20 Daglezja występująca w dwóch wariantach na podwoziu kołowymi i gąsienicowym. Mosty te pozwalają na pokonywanie różnego rodzaju przeszkód terenowych (wodnych) przez pozostałe wojska. Jak i również pokonywania różnych przeszkód naturalnych w tym rowów przeciwczołgowych, strumieni oraz lei^[11].

 

   

Źródło: D. Kalka, Most towarzyszący MS-20 Daglezja, http://opisybroni.pl/ms-20-daglezja/, [dostęp: 25.05.2022]; Ibidem, Czołg mostowy „Biber”, http://opisybroni.pl/avlb-biber/, [dostęp: 25.05.2022].Obrum.pl, MG-20, https://obrum.pl/oferta/most-szturmowy-mg-20/,[dostęp: 25.05.2022]; Wzinz.com.pl, Most czołgowy BLG-67M, https://wzinz.com.pl/most-czolgowy-blg-67m-2/, [dostęp: 25.05.2022].

Spycharki/koparki

♦ Spycharka szybkobieżna ciężka (BAT-M) na trakcji gąsienicowej znajduje się na stanie pododdziałów inżynieryjnych. Główne zastosowanie spycharki to wszelkiego typu prace ziemne, służy ona też do spychania dużych drzew, do odśnieżania dróg poza tym może być wykorzystywana w charakterze dźwiga z racji swego mocnego motora - silnik wysokoprężny W-401 lub A-401G w układzie V12^[12]. Ponadto wykorzystywane przez SZ RP są koparki różnych producentów (np. JCB, Volvo, Case itp.) przeznaczone głównie na rynek cywilny a także i takie, które są montowane (np. koparka Waryński) na podwoziu kultowego Star’a 266^[13].

    

 

Źródło: Muzeumgryf.pl, BAT-M, http://muzeumgryf.pl/eksponaty/bat-m/, [dostęp: 25.05.2023]; Wzinz.com.pl, Koparka K-407B, K-407C, https://wzinz.com.pl/koparka-k-407b-k-407c/, [dostęp: 25.05.2023].

Pojazdy saperskie

♦Jednym z najczęściej pojawiającym się pojazdem wojskowym na polskich drogach służącym do transportowania niewybuchów i niewypałów do miejsca gdzie zostaną zdetonowane jest pojazd saperski Topola. Przy czym pojazd ten może przewozić w swojej skrzyni antywybuchowej o masie 1,5 t tylko niewybuchy do 50 kg. Większe niewybuchy wymagają bardziej specjalistycznego sprzętu, którym można byłoby przewozić taki pocisk^[14].

 

Źródło: D. Kalka, Pojazd saperski Iveco Topola S, http://opisybroni.pl/iveco-topola-s/, [dostęp: 24.05.2023]; K. Wilewski, Atena II ochroni saperów, https://polska-zbrojna.pl/home/articleshow/9600?t=Atena-II-ochroni-saperow, [dostęp: 24.05.2023].

Kombinezony przeciwwybuchowe

♦ Jeśli już mowa o saperach to należy również wspomnieć o kombinezonach przeciwwybuchowych i przeciwodłamkowych znajdujących się na wyposażeniu SZ RP, które chronią żołnierza przed zagrożeniami związanymi z obcowaniem w trakcie służby z materiałami wybuchowymi^[15].

 

Źródło: R. Choroszy, Przeciwwybuchowe i odłamkoodporne ubranie EOD NG, https://portal-mundurowy.pl/index.php/component/k2/item/15399-przeciwwybuchowe-i-odlamkoodporne-ubranie-eod-ng, [dostęp: 24.05.2023].

Ponadto na stanie wojsk inżynieryjnych znajdują się znaczne ilości materiałów wybuchowych, które w sytuacji kryzysowej, zagrożenia militarnego mogą posłużyć do planowego niszczenia np. przelewających się wałów przeciwpowodziowych, wysadzania głazów skalnych itp. A także do opóźniania natarcia przeciwnika. Dodatkowo materiały te służą do detonacji zebranych niewybuchów pozostałych po drugiej wojnie światowej^[16].

Źródło: Z. Lentowicz, Bezpieczniejszy trotyl dla Wojska Polskiego, https://radar.rp.pl/innowacje-w-armiach/art17498971-bezpieczniejszy-trotyl-dla-wojska-polskiego, [dostęp: 24.05.2023].

♦ Oprócz wyżej wymienionego sprzętu podstawowego wojska inżynieryjne posiadają szereg specjalistycznych narzędzi, którymi są w stanie wykonywać zlecone im prace. Prócz tego zauważalne jest wykorzystywanie robotów, dronów zdalnie sterowanych, które są wykorzystywane do neutralizacji niebezpiecznych pocisków. Ponadto SZ mogą zwrócić się do obywateli o użyczenie sprzętu wykorzystywanego w środowisku cywilnym w ramach nakładanych na obywateli Rzeczypospolitej Polskiej świadczeń osobistych i rzeczowych^[17].

Źródło: Zpe.gov.pl, Obowiązki obywateli w zakresie powinności obronnych, https://zpe.gov.pl/a/obowiazki-obywateli-w-zakresie-powinnosci-obronnych/Df9j7j3FY, [dostęp: 24.05.2022].

Podsumowanie

---

♦ Wojska inżynieryjne do których również zaliczają się saperzy, dysponując uniwersalnym sprzętem są w stanie sprostać szeregu różnych zadań stawianych przed nimi. To dzięki ich fachowej wiedzy i kompleksowym przygotowaniu pozostali żołnierze mogą względnie bezpiecznie kontynuować marsz słysząc, że teren został sprawdzony przez saperów. Ponadto posiadając wyspecjalizowane wyposażenie są w stanie reagować i pomagać w różnych sytuacjach kryzysowych w tym losowych. Oczywiście wyżej wymieniony sprzęt inżynieryjny nie wyczerpuje całego tematu z zakresu wyposażenia wojsk inżynieryjnych jednakże nie taki jest cel niniejszego artykułu. Celem artykułu było ukazanie wyselekcjonowanego najważniejszego sprzętu jakim dysponują wojska inżynieryjne i przybliżenie czym owe wojska inżynieryjne się zajmują. Reasumując wojska te są jedną z najbliższych społeczeństwu formacji wojskowych, niejednokrotnie budując przeprawy rzeczne, drogi, mosty czy walcząc z niebezpiecznymi materiałami wybuchowymi pozostałymi po wojnie. Żołnierze ci swą służbą wznoszą istotny wkład w bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej podobnie jak całe Siły Zbrojne.

                    Autor: Konrad Sambor

członek Koła Naukowego BN UJD

Student kierunku Bezpieczeństwo narodowe

poziom magisterski

 

Taktyczny mem na zakończenie

 

Bibliografia:

Monografie

Chmieliński M., Bezpieczeństwo neutralizacji niewypałów i niewybuchów amunicji artyleryjskiej w strefie brzegowej, „Bezpieczeństwo i ekologia” 2017, nr 6.

Grobelny Z., Tomasik R., Ćwiczebne struktury organizacyjne pododdziałów Wojsk Lądowych, Wrocław 2017.

Przewodnik po wybranym uzbrojeniu, wyposażeniu i umundurowaniu Sił Zbrojnych RP, Warszawa 2018.

Artykuły naukowe

Zakrzewski W., Wojska inżynieryjne w zintegrowanym systemie bezpieczeństwa, [w:] „Obronność-Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej” 2015, nr 2.

Źródła internetowe:

Adamczyk Ł., TRI, http://opisybroni.pl/tri/.

Brach J., KWZT-1 Mamut, https://www.magnum-x.pl/artykul/kwzt1mamut.

Choroszy R., Przeciwwybuchowe i odłamkoodporne ubranie EOD NG, https://portal-mundurowy.pl/index.php/component/k2/item/15399-przeciwwybuchowe-i-odlamkoodporne-ubranie-eod-ng.

Grajewska E., Nowy kombinezon przeciwwybuchowy, https://strazgraniczna.pl/pl/aktualnosci/4285,Nowy-kombinezon-przeciwwybuchowy.html.

Kalka D., Czołg mostowy „Biber”, http://opisybroni.pl/avlb-biber/.

Kalka D., Inżynieryjny System Minowania ISM Kroton, http://opisybroni.pl/ism-kroton/.

Kalka D., Most towarzyszący MS-20 Daglezja, http://opisybroni.pl/ms-20-daglezja/.

Kalka D., Pojazd saperski Iveco Topola S, http://opisybroni.pl/iveco-topola-s/.

Kalka D., PTS-M, http://opisybroni.pl/pts-m/.

Kalka D., Trał przeciwminowy Božena 4, http://opisybroni.pl/bozena-4/.

KWZT Tatra ,,Mamut” - ,,prawdopodobnie najlepszy na świecie”, https://rozrywka.dziennik.pl/jegostrona/militaria/galeria/455920,kwzt-tatra-mamut-prawdopodobnie-najlepszy-na-swiecie.html.

Lentowicz Z., Bezpieczniejszy trotyl dla Wojska Polskiego, https://radar.rp.pl/innowacje-w-armiach/art17498971-bezpieczniejszy-trotyl-dla-wojska-polskiego.

Leszkowicz T., Zardzewiała śmierć. Rozminowanie ziem polskich po II wojnie światowej, https://histmag.org/Zardzewiala-smierc.-Rozminowanie-ziem-polskich-po-II-wojnie-swiatowej-19080.

Muczyński R., Wozy zabezpieczenia technicznego Kajman dla WP, https://milmag.pl/wozy-zabezpieczenia-technicznego-kajman-dla-wp/.

Muzeumgryf.pl, BAT-M, http://muzeumgryf.pl/eksponaty/bat-m/.

Nita M., Pływający transporter gąsienicowy PTS-M, https://www.magnum-x.pl/artykul/plywajacy-transporter-gasienicowy-pts-m.

Obrum.pl, MG-20, https://obrum.pl/oferta/most-szturmowy-mg-20/.

Ustawiacz min przyczepny UMP-03, https://wzinz.com.pl/ustawiacz-min-przyczepny-ump-03/.

Pojazd saperski Topola, https://www.wojsko-polskie.pl/topola/.

Rosomaksa.pl, Wóz Rozpoznania Technicznego - Rosomak WRT, https://www.rosomaksa.pl/woz-rozpoznania-technicznego-rosomak-wrt.

Spycharko-ładowarki z HSW dla wojska,  https://defence24.pl/sily-zbrojne/spycharko-ladowarki-z-hsw-dla-wojska.

Świadczenia osobiste i rzeczowe, https://wkubielskobiala.wp.mil.pl/pl/pages/swiadczenia-osobiste-i-rzeczowe-2018-06-21-9/.

Wilewski K., Atena II ochroni saperów, https://polska-zbrojna.pl/home/articleshow/9600?t=Atena-II-ochroni-saperow.

Wrześniak B., Kalka D., Samobieżny układacz min – SUM-Kalina, http://opisybroni.pl/sum-kalina/.

Wyposażenie Wojsk Lądowych RP, https://gdziewojsko.wordpress.com/tematy/wyposazenie-wojsk-ladowych-rp/.

Wzinz.com.pl, Koparka K-407B, K-407C, https://wzinz.com.pl/koparka-k-407b-k-407c/.

Wzinz.com.pl, Most czołgowy BLG-67M, https://wzinz.com.pl/most-czolgowy-blg-67m-2/.

Wzinz.com.pl, Ustawiacz min przyczepny UMP-03, https://wzinz.com.pl/ustawiacz-min-przyczepny-ump-03/.

Zpe.gov.pl, Obowiązki obywateli w zakresie powinności obronnych, https://zpe.gov.pl/a/obowiazki-obywateli-w-zakresie-powinnosci-obronnych/Df9j7j3FY.

2psap.wp.mil.pl, Prace minerskie w gruntach czyli zadania kompanii rozminowania, https://archiwum-2psap.wp.mil.pl/pl/8_1082.html.

 

---